SOMOS PANDEIRETEIRAS é un proxecto de pensamento, articulación social e cultural promovido pola investigadora, pandeireteira e compositora Mercedes Peón.
A iniciativa conta coa colaboración de tres grupos de pandeireteiras sen ánimo de lucro da provincia da Coruña: Raigañas de Cerqueda (Malpica de Bergantiños), Xirifeiras (Fene) e a Asociación Cultural Rosalía de Castro (Padrón). Todas xuntas conformamos un grupo de traballo que, desde o verán de 2021, reflexiona sobre outras formas de vivir a música desde a sororidade e coa firme convicción de crear o noso propio relato da existencia como tocadoras.
Impulsar a lexitimación da representación social das pandeireteiras como centro da transmisión cultural no eido musical tradicional contemporáneo.
Favorecer a cohesión social e territorial.
Loitar contra as desigualdades.
Difundir o valor do noso patrimonio inmaterial a través da visualización, conexión e articulación das pandeireteiras e tocadoras da provincia da Coruña
Nace no ano 1985 en Padrón co obxectivo de divulgar e estudar o folclore galego. A día de hoxe, o colectivo acolle a tocadoras de municipios veciños. Carlota Autrán, Andrea Mene, Maruxa Gemperle, Nerea Tarrío, Uxía Eitor e Salomé Casal son pandeireteiras de entre dezasete e vinteun anos que pertencen á asociación e que levan coa pandeireta na man desde os catro. Aínda que no 2013 gravan Por que non hei de cantare, nos últimos anos céntranse na creación colectiva e comezan a facer as súas propias pezas, como a Muiñeira Estramundiana ou Contos da Peruca, un tema que mestura os tempos de antes cos de agora tanto musical como esteticamente.
Nace en 1994 no seo da Asociación Xuvenil Raigañas, colectivo cultural fundado en 1979 na parroquia de Cerqueda (Malpica de Bergantiños). Desde hai 27 anos, Raigañas asume a tarefa de transmisión ás novas xeracións o noso legado musical para que perdure no tempo, dándolle a relevancia que se merece á figura da tocadora, e evitar así que a nosa tradición musical e a nosa identidade non se perda.
O grupo ten como obxetivo principal a recolleita e conservación da música popular, en concreto do legado musical bergantiñán. Na súa xeografía de recolleita encóntranse os lugares de Brantuas, Limiñoa, Barizo, Mens, Cambre, Seaia, Cerqueda, Baldaio, Cances, Sísamo, Cabana de Bergantiños, Erbecedo ou Santa Comba. Coa intención de divulgar e dignificar a música da zona, gravan un disco: Baila que podes bailar.
O grupo de cantareiras Xirifeiras, que pertence á Banda de Gaitas Airiños de Fene, xurde no ano 1996 coa intención de manter viva a nosa música tradicional e poñer en valor o papel das pandeireteiras. Actualmente conforman este colectivo Icía Sanmartín, Laura Piñeiro, Mar Alvariño, Uxía Doval e Gisela Sanmartín. Xiriferias percorreu numerosos palcos dentro e fóra das nosas fronteiras, amosando co seu traballo a importancia das mulleres galegas. Entre outras citas, participan no Festival Interceltique de Lorient, no Festival Folk Segovia ou no Festival do Mundo Celta de Ortigueira. Cada ano promoven o Encontro de Cantareiras en Fene coa intención de darlle visibilidade ás cantareiras nunha comarca, como é a de Ferrolterra, que garda poucas lembranzas dunhas mulleres fundamentais na nosa cultura.
SOMOS PANDEIRETEIRAS conta co apoio da Deputación da Coruña, que considera a iniciativa coma un proxecto singular de especial interese para a provincia da Coruña; e coa colaboración do Concello de Carballo como cabeceira de Bergantiños, territorio que acollerá a primeira xornada pública de encontro.